ترمیم دندان
ترمیم دندان یعنی برطرف کردن مشکلاتی که به هر دلیل برایش پیش آمده و ظاهر، عملکرد یا موجودیت آن را به خطر انداخته است. عوامل مختلفی وجود دارند که روزانه باعث آسیب به دندان ها می شوند و ما در دندانپزشکی برای سطحی ترین آسیب ها تا جدی و بدترین آسیب ها ترمیم های مختلفی داریم. در این مقاله انواع آسیب ها را بررسی کرده و در ترمیم های متناسب با این آسیب ها را نیز توضیح داده ایم.
منظور از آسیب های کوچک و جزئی دندانی چیست؟
آسیب‌های جزئی در دندان‌ها به مشکلاتی اطلاق می‌شود که به طور محدود و جزئی در سطح مینای دندان ایجاد می‌شوند. این آسیب‌ها در مراحل اولیه قابل توقف و برگشت هستند و می‌توان به راحتی آنها را ترمیم کرد. یکی از دلایل توصیه به مراجعه 6 ماهه به مطب دندانپزشکی دکتر علی علیپور این است که می‌توان آسیب‌های جزئی و کوچک را به موقع شناسایی کرده و ترمیم دندان را به سرعت انجام داد. بنابراین می توان با ویزیت های دوره ای 6 ماهه به راحتی از بروز مشکلات دهان و دندان پیشگیری کرد و یا درمان به موقع و کم هزینه داشت.
عواملی که باعث بروز آسیب های جزئی دندان می شوند کدامند؟
- پوسیدگی دندان سطحی
- لب پر شدگی جزئی
- تغییر رنگ و لکه
- ترک خوردگی جزئی
درمان های اولیه آسیب های دندانی جزئی چیست؟
1. فلورایدتراپی و فیشورسیلانت تراپی
پوسیدگی های جزئی و بسیار اولیه را می توان به سرعت متوقف کرده و با کمک فلورایدتراپی آن ها را معکوس کرد. فلورایدتراپی یعنی اعمال فلوراید موضعی به سطح دندان ها (چه آن هایی که پوسیدگی بسیار جزئی دارند چه سایر دندان های سالم). اینکار بیشتر در دندانپزشکی کودکان انجام می شود هرچند که برای بزرگسالان نیز منعی ندارد. این ساده ترین روش ترمیم دندان هایی است که در مراحل اولیه پوسیدگی هستند و پوسیدگی حتی با چشم هم قابل مشاهده نیست.
همچنین فیشور سیلانت تراپی بیشتر یک اقدام پیشگیرانه است و برای جلوگیری از ایجاد پوسیدگی های دندانی در آینده انجام می شود. این درمان پس از فلورایدتراپی ممکن است در نظر گرفته شود. همچنین به تنهایی قابل انجام است.
2. ترمیم های سطحی دندانی
برداشتن پوسیدگی های بسیار جزئی و اعمال کامپوزیت به سطح دندان ها دومین درمانی است که در این مرحله انجام می شود.
منظور از آسیب های پیشرونده و متوسط چیست؟
اگر دست روی دست گذاشته شود و به پوسیدگی یا علائم آسیب های جزئی دندانی توجه نشود، کم کم آسیب گسترده تر می شود. در این مرحله ممکن است پوسیدگی تاج دندان را درگیر کرده و به لایه زیرین آن آسیب می زند. علائم آسیب های دندانی در این مرحله می تواند شامل موارد زیر باشد:
- دندان درد
- حساسیت دندان
- درد لثه
- آبسه دندان و آبسه لثه
- بوی بد دهان
- و …
مهمترین علل ایجاد آسیب های متوسط دندانی چیست؟
- پوسیدگی عمقی
- خوردگی دندان
- ترک خوردگی عمیق (تا لایه عاج)
- شکستگی های دندانی
ترمیم دندان های با آسیب های متوسط چیست؟
زمانی که آسیب به مغز دندان (پالپ) وارد نشده باشد، ترمیم دندان بدون عصب کشی شامل موارد زیر خواهد بود:
1. پر کردن دندان
رایج ترین روش ترمیم دندان پس از پوسیدگی و آسیب های جزئی تا متوسط پر کردن آن با کمک مواد پر کننده ای مانند کامپوزیت یا آمالگام است. دندانپزشک بعد از برداشتن پوسیدگی، دندان را شسته و سپس خشک می کند. در مرحله بعدی بسته به ترجیح شما و یا نظر دندانپزشک، حفرات دندان با کمک یک ماده پر کننده پر و ترمیم می شود.
2. باندینگ کامپوزیت
روش باندینگ دندان بهترین روش ترمیم دندان شکسته، لب پر شده و ترک خورده (به صورت جزئی) و ترمیم خوردگی دندان است. باندینگ کامپوزیت یعنی اتصال ماده کامپوزیت به محل آسیب دیده دندان.
مثلا برای ترمیم دندان شکسته با کامپوزیت، دندانپزشک بعد از تمیز کردن سطح دندان، کامپوزیت را به صورت لایه لایه روی دندان شکسته قرار داده و در واقع مانند چسپی قطعات شکسته را به هم میچسپاند و در نهایت مانند یک لایه روی دندان را میپوشاند. باندینگ می تواند هم برای دندان های جلو و هم دندان های خلفی انجام شود.
3. اینله و آنله
اینله یا انله (Inlay @ Onlay) دو نوع ترمیم دندانی هستند که معمولاً برای ترمیم دندان های خلفی (آسیاب) استفاده می شوند. زمانی که سطح جوند به صورت گسترده دچار آسیب یا پوسیدگی شده برای ترمیم آن از اینله استفاده می شود. اما زمانی که به جز سطوح جونده، لبه های دندانی نیز گرفتار شده باشند ترمیم آنله صورت می گیرد.
مزایای پر کردن دندان با کامپوزیت
- زیبایی بیشتر: با توجه به هم رنگی با دندان ها، کامپوزیت از زیبایی بیشتری نسبت به آمالگام برخوردار است.
- کاهش تراشیدن دندان: برای پر کردن دندان با کامپوزیت نیاز کمتری به تراشیدن دندان وجود دارد و بخش بیشتری از ساختار طبیعی دندان حفظ می شود.
- سرعت تثبیت: با استفاده از نور مخصوص، مواد کامپوزیت به سرعت تثبیت می شوند.
- پیوند قوی: کامپوزیت دارای پیوند بسیار محکمی با دندان است که به محافظت از دندان در مقابل شکستن کمک می کند.
- تنوع در استفاده: کامپوزیت امکان انواع ترمیم های دندانی را فراهم می کند و می‌ت وان به جای تعویض مواد ترمیمی، تنها بخش آسیب‌دیده دندان را پر کرد.
کدام مشکلات باعث آلوده شدن پالپ دندان می شوند؟
- پوسیدگی شدید و عمقی همراه با عفونت دندان
- شکستگی شدید و عمقی
- از دست رفتن بخش زیادی از تاج دندان
- پوسیدگی ریشه دندان
مهمترین ترمیم های مورد نیاز بعد از عفونت دندان کدامند؟
1. درمان ریشه (عصب کشی دندان)
بهترین روش ترمیم دندان هایی که دچار عفونت شده در وهله اول عصب کشی یا درمان ریشه است. اگر درمان ریشه صورت نگیرد عفونت تمام پالپ را فرا می گیرد و باعث ایجاد آبسه دندان و لثه، عفونت استخوان و سرایت عفونت به سایر بخش های دیگر بدن می شود.
2. پر کردن دندان عصب کشی شده
در بیشتر مواردی که دندان دچار عفونت می شود، ترمیم دندان پس از عصب کشی پر کردن ساده است. دندانپزشک با کمک موادی مانند کامپوزیت یا آمالگام یا سایر مواد پر کننده، دندانی که عصب کشی شده را پر می کند. اینکار چند روز تا چند هفته پس از درمان ریشه انجام می شود.
3. بیلداپ و بازسازی دندان
بیلداپ تقریبا بهترین روش ترمیم دندان بعد از عصب کشی یا درمان ریشه است. این درمان در واقع جدیدترین روش ترمیم دندان به شمار می رود. در این روش بدون آنکه نیازی به تراشیدن دندان باشد، تاج دندان را با کمک موادی همچون کامپوزیت و آمالگام بازسازی می کنند.
فرآیند بیلداپ دندان ممکن است کمی زمانبر باشد اما در نهایت شکل طبیعی و مستحکمی از دندان ایجاد می کند. در واقع دندانپزشکان با کمک این روش ترمیمی، نه تنها شکل و ظاهر طبیعی به دندان ها می‌بخشند بلکه باعث بازگشت دندان ها به چرخه عملکرد (کمک به تکلم و جویدن غذا) نیز خواهند شد.
4. روکش دندان
روکش دندان آخرین راه حل ترمیم دندان آسیب دیده است. زمانی که با هیچکدام از روش های دیگر نتوان دندان ها را احیا و بازسازی کرد، دندانپزشکان به عنوان آخرین راه حل دست به دامان روکش دندان می شوند.
